Txapela
Txapela eta neurri txikiagoan, buruan korapilatzen den zapia, hoberen kontserbatzen diren jantzi tradizionalak dira, euskaldunen esklusiboa izan ez arren.
Bere erabilpena ez dago ondo dokumentatuta XIX. menderarte, nahiz eta XV. mendetik zenbait testuetan aipamen solte batzuk dauden. Euskal entziklopedia handiak zehazki dioenez: “Dena den, Europako XVI.garren mendeko beste buruko jantzi batzuk erlazionatzen dira, gutxienez bere forman euskal txapelarekin”.
XIX. mendearen bukaeran eta XX.mendearen lehengo erdian impermeabilizaio eta pilaketa tekniken bidez lortutako akaberetako hobekuntzak, iraultza industrialak ekarritako aldaketekin batera, izan ziren txapelen erabilpenaren zabalkuntza bultzatu zutenek.
Bizkaiko La Encartada Txapela lantegiak eta Gipuzkoako Boinas Eloseguik mundu osora zabaldutako gertakari honen erreferenteak izan ziren. Gaur egun, Boinas Eloseguik bakarrik jardunean dabil eta bere txapelak dira Txapelmedian soilik erabiltzen direnak. Dena den, txapelaren ezaugarririk azpimagarriena, izan duen eta oraindik duen erabilpena da.
